Emperyalist Paylaşım Savaşı

Emperyalist Paylaşım Savaşı

Her 18 Mart geldiğinde Çanakkale savaşı diyerek işlediğimiz konu, aslında 1914-1918 arasını kapsayan I.Dünya Savaşı olduğunu biliriz ama sadece Çanakkale savaşıymış gibi davranırız. Bu yıl savaşın kapsamını genişleterek anlatalım istedim. Çünkü Dünya savaşı niteliğindeki ilk savaştır ve çok yönlü sebeplere dayanır. Ama bizim ve tüm savaşanlar için en kritik bölüm Çanakkale boğazından geçmek isteyen emperyalist ittifaka DUR denildiği ve savaşın kaderinin belirlendiği bölümdür.

I.dünya savaşının ilk özelliği ittifaklar arası savaş olmasıdır. İttifak gurupları çok karmaşıktır ama büyük ittifakın başında İngiltere, küçük ittifakın başında Almanya vardır. 28 Temmuz 1914 de başlayıp 11 Kasım 1918 de sona eren bu savaşta, hemen her devlet saldıran durumundadır. Savunan sadece Çanakkale boğazını koruyan Osmanlı ordusudur. Çok sayıda ülkenin elde etmek istediği belirli yerler ve hedefler, olaya dünya savaşı niteliği kazandırmış ama yenen de, yenilen de belli olamamıştır.

Bu yüzden savaşın sonuçlarından, savaşan her ülke şikâyetçidir. Bu ifadenin tekrar da olsa belirtilmesi gerekir. Mesela bizim için haksız saldırıya çok büyük kayıplar vererek yaptığımız savunma asla unutulamaz. Savaş yerimiz Çanakkale çevresini açık savaş müzesi haline getirerek önemsediğimizi göstermişiz. Savaşın en güçlü devleti Britanya İmparatorluğu, kayıpları ve yenilgisini hazmedemeyerek, Londra’daki St James Parck anıtı ile dile getirmesi de bir başka örnektir.

Bana göre üstteki resim ile anlatılanın özeti, “Kral 5. George tarafından 12 Mart 1915 tarihinde 29. Alay’ın Gelibolu da karşılaştığı olumsuzluklar içindeki hizmetlerinden dolayı, kısa bir süre sonra bu noktada onurlandırıldı. Onların 1914-15 senelerinde olağanüstü fedakârlıklarını hatırlamak için bu tarihi anıt yapılmıştır.”

Aslında I.dünya savaşının hem öncesi, hem de sonrası vardır. Öncesi için petrolün keşfi ve en büyük rezervin Ortadoğu’da oluşuna bağlı, arap yarımadasını Osmanlıdan kurtarmak için İngiliz teşviki ile isyanların başlatılmasıdır. Planda başarılı olmuşlar ama dünya lideri bir imparatorluğu koruyamayıp, Arap petrollerinin kaymağını ABD’ye kaptırmışlar. Sonrasında gelişmeler II. dünya savaşına kadar uzanmış, müttefikleri Rus Çarlığı yıkılıp yerini komünist yönetim almıştır. Ayrıca, 60 milyon insanın ölüm felaketi, her ülkenin ortak paydası olmuştur. Baş aktör Almanya ise, yerle bir olup hatasını anlamıştır.

I.dünya savaşında Almanya yanında olan Osmanlı, ordusunu kukla Enver Paşa ile birlikte Alman’lara emanet etmiştir. Çanakkale savunması, Albay M. Kemal’in direnmesi sayesinde zoraki başarılmıştır. Sonrasında saf değiştiren zavallı Osmanlı sultanı, İngiliz kucağına oturarak 621 yıllık serüveni bitirmiştir. Bir asır sonra da, bazıları dünyadan bihaber saraylar yaptırıyor, kendini sultan sanıp, Osmanlı’lığı ve halifeliği yeniden kurup yaşatacağını hayal ediyor. Orta çağ, Yeni çağ bitmiş ve Yakın çağa gelmişiz ama siz hala orta çağı hayal ediyorsunuz, ne güzel değil mi?

16 Mart 2021

Hüsnü ARSLAN

Yararlandığın kaynaklar; “Mustafa ATMACA, Bilinmeyen Çanakkale kitabı” ve “Ali Osman TEZCAN, Çanakkale Savaşının Uluslar arası Sonuçları başlıklı paylaşımı”dır.